Hệ thống giao dịch tự động: Cách hoạt động và ưu nhược điểm

Hệ thống giao dịch tự động là gì?

Hệ thống giao dịch tự động (Automated Trading System - ATS) còn được gọi là hệ thống giao dịch thuật toán, giao dịch dự động hoặc giao dịch hệ cho phép người dùng thực hiện các giao dịch tài chính tự động gồm các quy tắc cụ thể cho cả lệnh vào và lệnh thoát giao dịch, dựa trên các quy tắc và thuật toán xác định trước. Thay vì phụ thuộc vào quyết định của con người, hệ thống này sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu và thuật toán để xác định thời điểm mua hoặc bán một tài sản.

Các nhà đầu tư có thể tạo ra các chiến lược giao dịch tự động để tối ưu hóa lợi nhuận và giảm rủi ro. Trên thực tế, 70% đến 80% cổ phiếu đang được giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ đến từ các hệ thống giao dịch tự động tính đến năm 2024[2] . Hệ thống giao dịch tự động ngày càng trở nên phổ biến trong bối cảnh giao dịch kỹ thuật số ngày nay, đặc biệt trong giao dịch thuật toán và chiến lược đầu tư.

Hệ thống giao dịch tự động là gì?

Cách thức hoạt động của hệ thống giao dịch tự động thường bao gồm các bước sau:

1. Xây dựng chiến lược giao dịch: Các chuyên gia xây dựng thuật toán dựa trên các yếu tố kỹ thuật, chỉ số thị trường, và biến động giá. Tuy nhiên, nhiều nhà giao dịch chọn lập trình các chỉ báo và chiến lược tùy chỉnh của riêng họ đề ra.

2. Thiết lập quy tắc giao dịch: Bao gồm các điều kiện vào và thoát lệnh, giúp hệ thống tự động xác định thời điểm và mức giá hợp lý. Sau khi các quy tắc được thiết lập, máy tính sẽ theo dõi tình trạng của thị trường tìm cơ hội mua hoặc bán dựa trên các thông số kỹ thuật của chiến lược giao dịch đã đặt ra. Tuy theo các quy tắc cụ thể, hệ thống sẽ thực thi các lệnh để đảm bảo mục tiêu lợi nhuận và hạn chế rủi ro ở mức thấp nhất.

3. Giám sát thị trường liên tục: Hệ thống tự động giám sát thị trường và đưa ra các quyết định giao dịch theo thời gian thực, ngay khi các điều kiện phù hợp được đáp ứng. Không có chiến lược đầu tư hoàn hảo nào có thể đảm bảo luôn thành công nên phải liên tục giám sát và điều chỉnh.

4. Quản lý rủi ro: Một số hệ thống tích hợp chức năng quản lý rủi ro để đảm bảo an toàn vốn, như đặt mức cắt lỗ hoặc chốt lời theo tỷ lệ cố định.

Ưu điểm và nhược điểm của hệ thống giao dịch tự động

Ưu điểm:

Giao dịch tự động mang lại nhiều lợi ích cho các nhà đầu tư, đặc biệt là trong việc cải thiện hiệu suất giao dịch như sau:

• Loại bỏ yếu tố cảm xúc: Giao dịch tự động giúp loại bỏ yếu tố cảm xúc của con người, từ đó hạn chế các quyết định thiếu cân nhắc. Bằng cách này các nhà giao dịch dễ dàng tuân thủ kế hoạch hơn, vì các lệnh giao dịch được thực hiện tự động sau khi các quy tắc được đáp ứng.

• Duy trì kỷ luật: Các quy tắc giao dịch đã được thiết lập và thực hiện tự động nên tính kỷ luật được duy trì ngay cả thị trường đang biến động. Tính kỷ luật của nhà giao dịch sẽ mất do các yếu tố cảm xúc như sợ lỗ hoặc mong muốn kiếm thêm chút lợi nhuận từ giao dịch. Ví dụ, lệnh mua 100 cổ phiếu sẽ không được nhập sai thành lệnh bán 1.000 cổ phiếu.

• Giao dịch tốc độ cao: Hệ thống giao dịch tự động có thể thực hiện giao dịch nhanh chóng, chỉ trong vài mili giây, giúp tận dụng được cơ hội giao dịch ngắn hạn. Việc thoát khỏi một giao dịch sớm hơn vài giây có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong kết quả giao dịch.

• Đa dạng hóa giao dịch: Cho phép người dùng giao dịch nhiều tài khoản hoặc với nhiều chiến lược khác nhau đã được đề ra cùng một lúc. Khi đầu tư việc đầu tư để giảm rủi ro bằng cách phân tán trên nhiều công cụ khác nhau để tạo ra hàng rào chống thua lỗ.

Nhược điểm:

Mặc dù giao dịch tự động có nhiều ưu điểm, nhưng cũng không thể phủ nhận những nhược điểm đáng lưu ý sau:

• Chi phí đầu tư ban đầu cao: Việc xây dựng và duy trì một hệ thống giao dịch tự động có thể khá tốn kém.

• Phụ thuộc vào hiệu suất hệ thống: Nếu phần mềm gặp lỗi, có thể dẫn đến mất mát tài chính. Trên thực tế, giao dịch tự động là một phương pháp giao dịch tinh vi, nhưng không phải là không thể sai. Tùy thuộc vào nền tảng giao dịch, lệnh giao dịch có thể nằm trên máy tính chứ không phải máy chủ. Điều đó có nghĩa là nếu mất kết nối internet, lệnh có thể không được gửi đến thị trường.

• Thiếu linh hoạt trước biến động bất ngờ: Các chiến lược tự động thường dựa trên dữ liệu lịch sử và không phải lúc nào cũng phù hợp với biến động thị trường đột ngột.

So sánh giữa hệ thống giao dịch tự động và giao dịch truyền thống

Hệ Thống Giao Dịch Tự Động

• Tự động hóa hoàn toàn: Hệ thống hoàn toàn dựa vào thuật toán để quyết định mua hoặc bán tài sản, không có yếu tố con người can thiệp, giúp đảm bảo tính khách quan.

• Phù hợp với chiến lược giao dịch ngắn hạn: Với tốc độ giao dịch nhanh chóng và khả năng thực hiện chính xác, hệ thống này đặc biệt phù hợp với các chiến lược ngắn hạn như giao dịch tần suất cao (high-frequency trading), hoặc chênh lệch giá (arbitrage).

• Yêu cầu kỹ thuật cao: Người sử dụng cần có kiến thức về lập trình, phân tích dữ liệu và hiểu sâu về thị trường tài chính để có thể xây dựng và tối ưu hóa thuật toán.

• Kiểm soát rủi ro dễ dàng: Các hệ thống tự động thường tích hợp tính năng kiểm soát rủi ro, giúp giới hạn tổn thất và bảo vệ vốn theo các mức cắt lỗ đã được lập trình sẵn.

• Khả năng hoạt động 24/7: Hệ thống có thể hoạt động liên tục mà không cần nghỉ ngơi, cho phép phản ứng với thị trường bất kể giờ giao dịch hay thời gian nghỉ của con người.

Giao Dịch Truyền Thống

• Phụ thuộc vào quyết định con người: Người giao dịch tự đưa ra quyết định mua hoặc bán dựa trên kinh nghiệm, trực giác và các phân tích chủ quan về thị trường, có thể linh hoạt điều chỉnh theo từng tình huống.

• Phù hợp với chiến lược dài hạn: Do không yêu cầu tốc độ thực hiện cao, giao dịch truyền thống phù hợp với các chiến lược đầu tư dài hạn, bao gồm đầu tư giá trị và đầu tư tăng trưởng.

• Không cần kỹ năng lập trình: Người giao dịch không cần phải biết lập trình hay các kỹ năng kỹ thuật phức tạp, chỉ cần có kiến thức cơ bản về thị trường và hiểu biết về tài sản đầu tư.

• Tính linh hoạt và kiểm soát: Người giao dịch có thể thay đổi chiến lược dựa trên tình hình thị trường và phản ứng của bản thân, điều này có thể là một ưu thế trong một số trường hợp bất ổn.

• Giới hạn về thời gian và công sức: Giao dịch truyền thống yêu cầu người thực hiện phải liên tục giám sát thị trường, đặc biệt khi đầu tư vào các tài sản biến động nhanh, dẫn đến thời gian và công sức lớn hơn so với hệ thống tự động.

Việc so sánh giữa giao dịch tự động và giao dịch truyền thống giúp nhà đầu tư đánh giá được đâu là chiến lược phù hợp với mục tiêu của mình, nhất là trong bối cảnh kỹ thuật số hiện nay. Hệ thống giao dịch tự động mang lại nhiều lợi ích về tốc độ và tính kỷ luật, nó vẫn có những hạn chế, như phụ thuộc vào hiệu suất hệ thống và thiếu linh hoạt trước biến động bất ngờ.